غبار حاصل از كوره ريورب مجتمع مس سرچشمه كه داراي 30% مس مي باشد با تناژ 30 به كمك فيلتر هاي الكترو استاتيكي از گازهاي خروجي كوره ها جدا مي شود و بدون هيچگونه فرآوريي به سيستم برگردانده ميشود.اين فرايند مضرات زير را در بر دارد:

1- اتلاف مس موجود

2- آلودگي محيط زيست

3- تخريب آجرهاي نسوز كوره ريورب

مطالعات انجام شده نشان داده است كه با فروشويي ميكروبي تا 90%مس را ميتوان در شرايط بهينه استحصال نمود.

شرايط بهينه عبارت است از:

- محيط كشت 9k. كه محتويات آن عبارتند از:

- دانسيته پالپ 5% ()

- باكتري هاي تيوباسيلوس فرواكسيدانس و تيوباسيلوس تيواكسيدانس

- گوگرد عنصري و سولفات آهن به عنوان منبع انرژي باكتري

مراحل بررسي آزمايشگاهي اين فرآيند عبارت است از:

1- فروشويي اسيديgr150 غبار+cc 600 اسيدسولفوريك N به مدت 1 ساعت،به منظور حذف فاز اكسيدي مس، زيررا باكتري ها حداكثر 13 مس را در محيط تحمل مي كنند.

2- جداسازي فاز جامد و مايع و خشك كردن جامد باقيمانده

3-فروشويي ميكروبي جامد باقيمانده با دانسيته پالپ 5% به مدت 6 روز در بيوراكتور 50 ليتري در اشل آزمايشگاهي

4- و در انتها مس موجود در فاز مايع حاصل از فروشويي ميكروبي،توسط الكتروليز جدا مي شود.⁽¹⁾

در اين تحقيق سعي شده است اين فرآيند در مقياس واقعي بررسي فني شود. طبق محاسبات انجام شده ابتدا به يك مخزن اسيد شويي به حجمm³ 5.29 ترجيحاً از نوع liftair كه هزينه عملياتي كمتر و كاربرد راحتتري دارد،احتياج استو سپس به 12 بيورآكتور m³300 نياز است و نيز براي جداسازي فازهاي جامد ومايع به تيكنري به قطرm10 و به فيلتري از نوع استوانه دوار با سطح فيلتراسيونm²2 نياز است.

البته مي توان با صرفنظر از بازيابي 90 درصدي مس و اكتفا كردن به بازيابي 80-70 درصدي مس تعداد مخازن و همچنين هزينه اقتصادي را كاهش داد.

البته اگر عمليات فروشويي ميكروبي را در مدت 3 روز (زمان هرBatch) انجام دهيم به 9 مخزن m³200 نياز است.

طبق بررسي انجام شده:

1- مخصوص واقعي غبار 4.29

2- سرعت ته نشيني ذرات 73

3- وزن غبار بعد از يك ساعت فروشويي از gr150 بهgr130 كاهش يافت.

مقدمه

با افزايش نيازهاي بشر و پيشرفت تكنولوژي و صنعت نياز به مواد معدني بيشتر مي شود و از آنجا كه در مجتمع مس سرچشمه،غبار توليدي در كوره هاي ريورب تناژي معادل 30 با متوسط عيار مس 30% را دارا‏ست كه از نظر اقتصادي داراي ارزش بالايي مي باشد و نيز اين مسئله كه همراه با اين غبار هر ساعت 136000 متر مكعب گاز از دودكش اين كوره خارج مي شود كه 2.6% اين گازها را تشكيل مي دهد كه اثرات ناشي از گاز بر محيط زيست باعث صدمه مستقيم به گياهان،ايجاد بارانهاي اسيدي، بالا رفتن pHخاك و از بين رفتن پوشش گياهي منطقه و نيز بروز عوارض مختلف در انسان از جمله پيري زودرس،سقط جنين و ناراحتي ريه مي شود. با توجه به تحقيقات انجام شده مقدار غلظت استاندارد ساليانه گاز ppbSO₂ 30 مي باشد در حاليكه متوسط غلظت ساليانه اين آلودگي در سطح مجتمع مس سرچشمه گاهي بهppb 170 مي‏رسد.(4)