با وجود بهبود شرايط زندگي هنوز هم بيماريها پس ازبلاياي طبيعي مهمترين عوامل آسيب زننده‌اي بشمار مي‌آيند كه تاكنون مهار نشده‌اند و خسارات مالي و جاني فراواني به بار مي‌آورند. بيماريها اين دشمنان قديمي ك احتمالاً‌ قدمتي برابر با ظهورحيات برروي زمين دارند معلول علت‌هاي گوناگوني هستند. اين مفهوم كه بعضي نشانه‌ها و بيماريها داراي علت هستند يك باور باستاني به قدمت تاريخ مكتوب است. بنا به اعتقاد مرمم آركارديا[1]( 2500 سال قبل از ميلاد مسيح) اگر شخصي بيمار مي‌شد يا تقصير خود او بود( بعلت ارتكاب گناه) يا اينكه براثر عوامل بيروني بيمار شده‌بود، از قبيل بوهاي بد، سرما، ارواح خبيثه، و يا خدايان، ساليان سال پژوهش در علوم پزشكي دلايل ايجاد بيماريها را تا حدود زيادي مشخص كرده‌است. دردنياي امروز دودسته اصلي عوامل سبب‌ساز،[2] شناسايي شده‌اند:

درون زايا ارثي و برون‌زا يا اكتسابي، شناسايي يا كشف علت اوليه هنوز مبنايي است كه براساس آن يك تشخيص مي‌تواند مطرح گردد يك بيماري شناخته شود و درماني يا روشي براي رهايي از آن پايه‌ريزي شود. اما امروزه اين مفهوم كه هر بيماري يك عامل ايجادكننده دارد ديگر قانع‌كننده نيست. روشن است كه عوامل ژنتيكي، بوضوح در برخي بيماريها متداول زيست محيطي مانند روندهاي سرطان‌زايي، دخالت دارند، در ضمن محيط زيست نيز اثرات مهمي بر بعضي بيماريهاي ارثي دارد(13). ا ز ميان اين گروه بيماريهاي اكتسابي مطرح‌تر و متداول‌تر هستند و طيف وسيعتري از جوامع را درگير و مبتلا مي‌كنند. عواملي كه سبب بروز اين بيماريها ميشوند شامل عوامل فيزيكي، شيميايي زيست‌شناختي[3] و روانشناختي[4] هستند و نه تنها در زمينه آسيب‌شناسي بيماريهاي انساني مطرح مي‌شوند، بلكه بعنوان عوامل آسيب‌رسان عمومي براي تمامي موجودات زنده عالي محسوب شده‌اند و در صنعت طيور نيز نقش مهمي دارند. بطوركلي عوامب فيزيكي محيط عبارتند از: گرما( حرارت)، سرما(برودت)، رطوبت، فشار، نور، سروصدا، ارتعاشات و ضربه‌ها و تشعشعات بايد گفت كه اگر اين عوامل از حدود لازم و قابل تحمل بالاتر و زيادتر بوده و يا در بعضي از مواقع در صورتي كه از حدود توصيه‌شده در استانداردها كمتر يا پائين‌تر باشند ايجاد عوارض و يا مسائل خاصي را خواهند نمودو لازم است كه در هر مورد به رفع نقيصه اقدام شود(20).

بطوركلي در محيطكار تأمين سلامت توليدكنندگان و بالارفتن سطح توليد مورد نظر كارشناسان و صاحبان منافع و ضامن بازدهي اقتصادي بيشتر است و در اين راه وجود هواي كافي، تأمين نور مناسب و حرارت لازم در درجه اول اهميت بويژه در صنعت طيور خواهد بود.

[1]- آركارديا (arcardia)ناحيه‌اي كوهستاني در يونان است.

[2]- Etiologic

[3]- Biologic

[4]- Psychdogic