شوري يكي از عوامل موثر در تمدنهاي بشري و سيستم هاي كشاورزي بوده كه زندگي انسان بر اين سيستم ها تكيه داشته است . تمدنهاي بسياري در اثر عدم اعمال مديريت صحيح آبياري اراضي ودر نتيجه تجمع نمك در سطح خاك نابود شده اند . چنانچه بارندگي محدود باشد ، شستشوي نمك در منطقه فعاليت ريشه گياه در خاك انجام نمي شود وبا افزايش شوري ، رشد وتوسعه گياه ودر نتيجه عملكرد محصول كاهش مي يابد .
بيش از 80 درصد سطح كره زمين بوسيله محلول نمكي با غلظت حدود 5/0 مولاركلرور سديم پوشيده شده است كه فقط گروهي از گياهان عالي قادر به تحمل چنين شرايطي هستند واغلب گياهان حتي قادر به تحمل غلظت يك درصد آب اقيانوسها ( بدون تغيير در موازنه آبي و غذايي يا متوبوليسمي گياه ) نمي باشد در اوايل قرن نوزدهم واژه شوري يا هالوفيت به گياهاني نظير Atriplex salicornia قليا اطلاق شد .
اغلب باكتريها حساسيت زيادي به شرايط شوري دارند اما در بين آنها انواعي نيز يافت مي شود كه در زمره مقاومترين موجودات نسبت به شوري قرار مي گيرند .
مكانيسمهاي سازشي مختلفي در مسير تكاملي هالوفيت ها ايجاد شده است كه
بعضي از مكانيسمها باعث محدود شدن مراحل مختلف رشد و نمودار ارتباط با اقليم فصلي يا شرايط اكولوژي خاك ( ادافيكي ) مي گردند و رويش گياهان را با تغييرات مناسب در جهت تكميل چرخه زندگي شان امكان پذير مي سازند .
از آنجائي كه بعضي از آنزيمها به تنش خشكي حساس هستند لذا تغييرات متابوليسمي گسترده اي تحت شرايط شور ديده مي شود . غلظت بالاي نمك در بافتهاي گياهي آنزيمهاي شركت كننده در متابوليسم نشاسته را تحت تاثير قرار مي دهد . شوري هم چنين تاثيرات قابل توجهي را بر تنفس ، تثبيت CO2 و متابوليسم پروتئين ها داشته و حتي در افزايش مقدار DNA سلول و تغيير پذيري وسيع درسطوح كرورموزمي ( پلوئيدي ) دخيل مي باشد .
پيشگفتار :
رشد سريع جمعيت جهان و لزوم بالا بودن سطح زندگي مردم و مبارزه با فقر و گرسنگي ايجاب مي كند كه ميزان توليدات كشاورزي بطور روز افزون افزايش يابد جهت رسيدن به اين هدف علاوه بر تغييرات ژنتيكي و اصلاح گياهان ، مبارزه با آفات و انتخاب گياهان مناسب باشرايط اقليمي بويژه راهها عملي تر ديگر مانند استفاده صحيح از زمينهاي زير كشت ونيز استفاده از زمينهاي باير بعد از انجام اقداماتي در زمينه اصلاح آنها ، بكار گرفتن شيوه هاي جديد آبياري و استفاده از منابع مختلف آب ودر نظر گرفتن تحمل گياهان نسبت به تنشهاي محيطي مورد توجه دانشمندان و متخصصين اموركشاورزي مي باشد .
يكي از ويژگيهاي كويرهاي جهان ، شور بودن خاك بسياري از آنها مي باشد كه اغلب به علت بالا بودن غلظت نمك ، قشري ازاملاح ، سطح و يا لايه هاي زيرين را فرا گرفته است . اصولا عوامل خاص چون زياد بودن تبخير ، كم بودن نزولات جوي ، بالا بودن سطح سفره هاي آب زير زميني ، مجاورت با گنبدهاي نمكي و ويژگيهاي خاك منطقه وغيره باعث بوجود آمدن چنين مناطقي در سطح زمين مي گردند اين نواحي به علت بالا بودن ميزان شوري خاك فاقد پوشش گياهي بوده وبه لحاظ نامساعد بودن خاك بهره برداري كشاورزي از آنها نيز ممكن ودر صورت امكان اصلاح خاك ، كشاورزي در آنها چندان سودمند نخواهد بود .
امروزه سعي بر اين است كه به كمك دانش بوم شناسي از هر منطقه به نحوشايسته اي استفاده شود حريم زراعت جنگل ، مراتع ، آبخيزها ،مردابها و غيره ، حفظ گردد . در حقيقت استفاده معقول از منابع طبيعي به طوري كه در بر گيرنده منافع نسل كنوني و نسلهاي آينده باشد بايستي درسر لوحه برنامه هاي توسعه اقتصادي قرار گيرد .
مبلغ قابل پرداخت 30,000 تومان
