عصر حاضر دنیای تغییرات و تحولات است و این تغییرات در کلیه سطوح زندگی با سرعت انکار ناپذیری صورت می گیرد و انعطاف پذیری و انطباق با این تغییرات تنها راه باقی ماندن در عرصه رقابت برای سازمانها می باشد. در واقع هدف کلی تولید کسب سود بیشتر ، کاهش هزینه ها و ایجاد کالاهای اقتصادی برای تامین نیازهای بشر می باشد.

اما در دنیای پر از تغییر و تحول امروز تولید صرف مطرح نیست بلکه هماهنگ کردن کیفیت و کمیت و هزینه در رقابت و تلاش برای بهره برداری مناسب از منابع بعنوان یک هدف محسوب می شود که این همان مفهوم بهره وری است .

در واقع با افزایش بهره وری قادر خواهیم تا با کاربرد موثرتر و کاراتر از منابع اقتصادی در فرایند تولید، با کاهش منابع یا با ثابت نگه داشتن آنها ، ستاده بیشتری دریافت کنیم. با مطرح شدن مبحث بهره وری باید به کلیه منابع از جمله زمین ، ماشین آلات و افراد توجه شود که بنا به شرایط مربوط به صنعت و کشور ، بهره وری در هر یک از زمینه های فوق می تواند دارای اهمیت بیشتری باشد.

برای ارتقاء سطح بهره وری منابع فوق الذکر می توان از تکنیکهای مختلفی نظیر سیستم پیشنهاد ، کنترل کیفیت جامع و نظام تولید به هنگام و . . . استفاده کرد . اما اساس پیاده سازی هر یک از این سیستمها مطالعه کار می باشد، در واقع مطالعه کار با استفاده از تکنیکهای خود در پی شناسائی فعالیتهای اضافی و غیر ضروری نظیر انتقال ها و تأخیر ها در سیکل تولید و نهایتاً اصلاح و بهبود روشهای انجام کار و تعیین زمان استاندارد لازم برای انجام هر کاری می باشد. و در نهایت با حذف زمان غیر موثر و کاهش مقدار کار افزوده شده زمان تولید را تقلیل می دهد. پس می توان گفت توجه به مطالعه کار واجرای اصول و تکنیکهای آن در واقع راهی به سوی بهبود سطح بهره وری می باشد تحقیق حاضر کوشیده است تا با تکیه بر اصول مطالعه کار ، قدمی هر چند کوچک در این جهت بردارد.

در پايان لازم مي‌دانم از جناب آقاي دكتر عماد زاده مديريت محترم گروه و جناب آقاي مهندس شهشهاني استاد راهنما و جناب آقاي مهندس اخوان صراف و مديريت و كاركنان شركت بهفام شيمي تهران كمال تشكر را داشته باشم.

همچنين از خانواده‌ام كه در طول تحصيل همواره پشتيبان و مشوق اينجانب بوده‌اند نيز سپاسگزاري مي‌نمايم.

مقدمه :

توجه به افزایش بهره وری در کلیه زمینه ها موضوع مهمی است که برای ماندن در صحنه بازار رقابتی امروز جزئی ضروری محسوب می شود. برای افزایش بهره وری مواد توجه به مشخصات طراحی محصول و بهینه بودن فرآیند یا عملیات دارای اهمیت است.

به همین ترتیب ارتقای سطح بهره وری زمین نیز عامل مهمی برای کاهش هزینه هاست. در این میان بهره وری دستگاهها ، ماشین آلات و نیروی انسانی با مطالعه کار ارتباط نزدیکی دارد که ارتقای بهره وری در سایر زمینه ها را نیز به دنبال دارد .

ارزیابی کار ( مطالعه کار ) به عنوان وسیله ای برای افزایش بهره وری یک کارخانه با تجدید نظر در روشهای انجام کار و استفاده از روش تحقیق سیستماتیک برای حل مسائل و مشکلات ، روشی است که مستلزم سرمایه گذاری اندک یا عدم سرمایه گذاری بر روی دستگاهها و ماشین آلات و با صرف زمان کمتر می باشد.

فصل حاضر می کوشد تا ضمن تعریف موضوع تحقیق و بیان اهداف و سوالات تحقیق و همچنین اهمیت و کاربرد آن و معرفی واژه های عملیاتی مورد استفاده در فصول مختلف ، چشم اندازی کلی نسبت به مبانی و کلیات تحقیق فراهم کند .

تعریف موضوع

مطالعه تاریخ تکامل فنون و تکنیکهای ارزیابی کار ، مشخص می کند که بالا بردن میزان راندمان و افزایش کارائی و اثر بخشی مهمترین علت گرایش مدیران به سمت بکارگیری ارزیابی کار بعنوان یکی از موثرترین ابزارهای تحقیق بوده است .

به این مفهوم که مدیران در گذشته بصورت ناآگاهانه از ارزیابی کار جهت بررسی و اصلاح فرآیند های تولیدی خود استفاده می کرده اند اگر چه شاید ، تحت عناوین دیگر و گاهاٌ بصورت غیر رسمی بکار گرفته می شده است . در حالیکه امروزه بکارگیری ارز یا بی کار بعنوان یک روش تحقیق علمی و سیستماتیک بصورت رسمی جهت افزایش بهره وری امری ضروری می باشد . لذا با توجه به اهمیت این مقوله پژوهش حاضر کوشیده تا با مطالعه و بررسی خط تولید برج تقطیر شرکت بهفام شیمی به تشریح روش موجود برای انجام کار بپردازد و سپس ضمن تفکیک فعالیتها به عناصر کاری و ثبت زمان لازم جهت انجام هر عنصر زمان لازم جهت تولید 120000 لیتر محصول را بیان نموده ودر نهایت به شناسائی علل بالقوه افزایش دهنده زمان تولید بپردازد تا از این طریق راه برای اصلاح و حذف این عوامل هموار گردد که این خود به استفاده بهتر از منابع کارخانه منتج می شود.

اهمیت و کاربرد تحقیق

از آنجا که ارزیابی کار وسیله ای مستقیم برای افزایش بهره وری می باشد، لذا اهمیت و ضرورت توجه بکارگیری آن امری روشن و واضح است . در واقع مزایای بکار گیری ارزیابی کار بعنوان یک روش سیستماتیک و علمی برای بهبود مستمر که از طریق روش سنجی ( به منظور ساده سازی و موثر کردن و اقتصادی تر کردن روشهای انجام کار ) و کار سنجی ( به منظور تعیین مدت زمان لازم برای انجام یک کار ) به بهره وری بیشتر منجر می شود ، بیان کننده اهمیت بسیار زیاد آن می باشد.

تحقق اهداف ارزیابی روش و کار سنجی به عنوان فنون ارزیابی کار می تواند از موارد کاربرد تحقیق حاضر باشد که این اهداف به طور خلاصه عبارتند از اصلاح و بهبود فرایند ها و روشها و متعادل کردن فرآیند تولید ، صرفه جوئی در کار انسانی و کاهش خستگیهای غیر لازم ، بهبود استفاده از منابع مختلف از جمله مواد ، ماشین آلات و نیروی انسانی ، ایجاد شرایط محیطی بهتر برای انجام کار جسمانی ، تنظیم استانداردهای زمانی برای انجام کار و حذف زمان غیر موثر و . .